Etnografische verzameling van UGent in het Pand en de site van de Sint-Baafsabdij
| Datum: | 11/06/2016 tot 01/01/1970 |
| Uur: | 10.00u. |
| Uur van samenkomst: | 9.45u. |
| Plaats: | 9000 Gent |
| Plaats van bijeenkomst: | Pand, Onderbergen 1 |
| Prijs leden: | € 50 |
| Prijs niet-leden: | € 55 |
| Thema: |
Geschiedenis en erfgoed |
| Type: | Groepsbezoek |
| Beschikbare plaatsen: | 25 |
| Foto's: | Bekijk foto's van deze activiteit (slideshow) |
VERBORGEN PARELS IN GENT – zaterdag 11 juni 2016
Cultuursmakers ism ROC v.z.w.
Tijdens deze uitstap leer je twee verborgen parels in Gent kennen.
In de voormiddag worden we rondgeleid in het Museum Etnografische Verzamelingen van de Gentse universiteit. Deze interessante collectie is gehuisvest in een prachtige locatie: het Pand (Onderbergen 1). Het Pand is het cultuur- en congrescentrum van de Universiteit Gent. Het unieke gebouw is een vroeger Dominicanenklooster.
’s Middags genieten we van een lunch in de onmiddellijke buurt van het Pand.
Na het middageten varen we per boot van de nabijgelegen Korenlei naar de aanlegsteiger aan de Baudelokaai; vandaar is het rustige wandeling (600 m) naar een oase van rust en groen waar een uniek stukje Gents verleden ligt: de site van de Sint-Baafsabdij. Op de plaats waar Leie en Schelde samenvloeien bevinden zich de overblijfselen van de eens zo machtige voormalige Sint-Baafsabdij. De restanten van de vroegere abdij werden als ruïne behouden en in 1887 werd het Museum voor Stenen Voorwerpen er ondergebracht.
Na ons bezoek worden we per boot van de Baudelokaai teruggebracht naar de Korenlei.
(Indien de weersomstandigheden slecht zouden zijn, wordt de boottocht vervangen door een Lijnbus)
Tijdsschema
09u45 verzamelen aan het Pand, Onderbergen 1 (voor wie met de wagen komt: de dichtstbijzijnde parkeergarage is Sint-Michiels; voor wie met de trein komt: tram 1 naar Gent Centrum – afstappen in de Sint-Niklaasstraat – vandaar nog 5 minuten te voet)
10u00 – 12u00 rondleiding met gids in de Etnografische Verzamelingen
12u15 – 13u45 lunch
14u00 boottocht van de Korenlei naar de Baudelokaai
14u30 – 16u00 gegidst bezoek aan de Sint-Baafsabdij
16u15 boottocht terug naar de Korenlei
16u30 einde van de excursie
Inschrijven voor 1 mei bij Mia Bogaert (ROC) Mia@rocvzw.be
De Etnografische Verzamelingen
Deze verzamelingen behoren tot de zes Belgische museale etnografische collecties. Deze verzameling van de Gentse universiteit bestaat uit ca. 4000 objecten verzameld voor WOII. Dankzij handgiften, een schenking en vooral door een langdurige bruikleen vermeerdert het aantal objecten van de Etnografische Verzamelingen tot bijna het dubbele van voorheen. Ook wordt het zo meer een collectie die de hele wereld omvat.
Er is een speciale Afrikazaal. Deze afdeling belicht het gebied ten zuiden van de Sahara. We treffen er voornamelijk objecten uit West- en Centraal-Afrika aan. Ze weerspiegelen de kunstproductie van een groot aantal verscheiden etnische groepen, die een grote culturele diversiteit ontwikkelden. Daarnaast zijn talrijke objecten uit Oceanië, Noord- en Zuid-Amerika en Indonesië te zien in de ruimte van de vroegere kloosterbibliotheek van Het Pand.
De bezoeker krijgt hierdoor in twee zalen een beeld te zien van de verschillende aspecten van de kunst en de samenleving in deze gebieden. De opstelling is naast geografisch ook thematisch. De thema’s zijn terug te vinden in elke deelcollectie (centraal Amerika uitgezonderd).
Vriend en vijand: deze voorwerpen houden verband met handelsrelaties, concurrerend spel, maar vooral met oorlog. Ook objecten die verschillen in rang en status van mensen duidelijk maken voor de buitenwereld, vallen onder deze noemer.
Mens en religie: deze voorwerpen spelen een belangrijke rol in het beleven van de religie. Hierbij gaat het om de rol die mensen toedichten aan de al dan niet mythische (clan)voorouders. Zij worden vaak vereerd en geraadpleegd bij dagelijkse problemen. Daarnaast zijn er objecten, maskers en beelden te zien die voor de vele ceremoniële riten (vooral vruchtbaarheidsrituelen) werden gemaakt.
Decoratie en lichaamstooi: worden niet alleen door mensen gebruikt om zich op esthetisch vlak te onderscheiden van de rest, maar zeggen ook veel over de status van de drager. Alhoewel de meeste voorwerpen steeds gemaakt worden met een duidelijke functie, wordt er ook belang gehecht aan esthetiek.
Materiaal en techniek: bij veel voorwerpen zijn de toegepaste materialen heel divers: zoals kleurstof, kralen, schelpen, touw of veren. Sommige materialen hebben ook een symbolische betekenis voor de mensen die ze gebruikten.
Sint-Baafsabdij
Thans "Museum voor Stenen Voorwerpen". Ten W. van de voormalige Gallo-Romeinse vicus "Ganda" of het Romeinse Castellum (cf. archeologische opgravingen), nl. aan de samenvloeiing van Leie en Schelde, zou de H. Amandus tussen 630 en 639 een St.-Petruskerk en een religieuze gemeenschap gesticht hebben, te identificeren met het Gandaklooster, vanaf 864 St.-Baafsabdij genoemd naar de H. Bavo, gestorven in de abdij in 653. Rond de abdij ontwikkelde zich het afhankelijke St.-Baafsdorp of de St.-Baafsstede. Een gelijkaardige ontwikkeling deed zich voor bij de St.-Pietersabdij, de tweede Gentse abdij in opdracht van de H. Amandus gesticht.
Verwoest door brand en plunderingen tijdens de invallen van de Noormannen in 851 en 879-883. Wederopbouw van 940 af onder stimulans van graaf Arnulf de Grote die Gerardus van Brogne belastte met de hervorming tot benedictijnerabdij. Grootste bouwcampagne in de 12de eeuw. Heropbloei onder abt Raphaël de Mercatel door verfraaiings- en aanpassingswerken ca. 1495, o.m. de kruisgang. Onder paus Paulus III werden de monniken in 1536 geseculariseerd en overgebracht naar een nieuw kapittel aan de St.-Janskerk, vanaf dan St.-Baafskathedraal genoemd.
Opnieuw gedeeltelijk gesloopt op bevel van Keizer Karel in 1540 voor het bouwen van een citadel of dwangburcht, het z.g. "Spanjaardkasteel", voltooid in 1545. Deze citadel vertoonde, naar model van het oude Italiaanse type, een vierhoekige plattegrond op de hoeken versterkt met bastions. Gebouwd op een gedeelte der gronden van het St.-Baafsdorp (eertijds afgesloten met twee poorten) palmde het Spanjaardkasteel de abdij en omliggende straten volledig in waardoor enkele belangrijke abdijgebouwen verloren gingen. Reeds vanaf 1577 was de citadel het slachtoffer van talrijke belegeringen en aanpassings- en verbouwingswerken. Totale vernieling van de kerk door de calvinisten in 1581.
Tot ca. 1830 kazerne, nadien ontmanteling en afbraak van de citadel; herontdekking van de oude abdij en besluit tot conservatie van de ruïnes. Sinds 1882 Museum voor Stenen Voorwerpen, bekend om zijn rijke verzameling grafzerken en architectonische getuigenissen van gesloopte monumenten te Gent.
De inplanting der abdijgebouwen volgt grotendeels het eenvoudige grondplan van een benedictijnerabdij uit de vroege middeleeuwen: een ommuurd domein met een grote toegangspoort aan de O.-zijde (verdwenen), een grote abdij kerk met ten N. aanleunende kloostergang waarrond de voornaamste gebouwen gegroepeerd zijn: ten O. de kapittelzaal en dormitorium, ten N. refter en keuken met voorraadkamers, ten W. de gebouwen van de lekenbroeders, in de kloosterhof het lavatorium en tenslotte buiten de abdij enkele losstaande dienstgebouwen en een waterput.
©
