Het rijkere verhaal over Afrika en de smakelijke historiek van cacao

Cultuursmakers Mechelen bezoekt het compleet vernieuwde Afrikamuseum en Concept Chocolate

Zaterdag 16 november 2019 bezoeken we het totaal vernieuwde Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren. Na de lunch bij Le Zinneke blijven we in Schaarbeek en dompelen we ons bij Concept Chocolate onder in de wereld van de chocolade.

Vooraleer ons op de lekkernijen te storten staan we 's ochtends stil bij het complexe verleden dat we met Afrika delen. Hoewel de muren van het museum kolonisatie ademen, vertellen de collecties een veel rijker verhaal over Centraal-Afrika.

Het verhaal van het Afrikamuseum begint bij de Wereldtentoonstelling van 1897 in Brussel. Op aansturen van koning Leopold II werd het koloniale luik van de tentoonstelling ondergebracht in het Koloniënpaleis in Tervuren. Onder meer opgezette dieren, bodemstalen, voedingsmiddelen, etnografische en artistieke voorwerpen uit Congo werden in de zalen ondergebracht, naast kunstwerken uit België.

Leopold II zag het museum als uitgelezen promotiemiddel om investeerders en het Belgische volk van zijn koloniale plannen te overtuigen. In 1898 werd de tijdelijke tentoonstelling omgevormd tot het eerste permanente museum in het teken van Congo. Van meet af aan was de instelling zowel museum als wetenschappelijk instituut.

Al vrij snel barste het Koloniënpaleis uit zijn voegen. Leopold II schakelde Charles Girault, architect van het Parijse Petit Palais, in voor een ambitieus bouwproject. De site zou een gloednieuw Congomuseum krijgen, naast een 'Ecole Mondiale', een congrescentrum, een station, Chinese paviljoens en een sportcomplex. Het grootste deel van de opbrengsten uit Congo, een kroondomein in privébezit, werd aangewend voor bouwprojecten in België. In 1908 werd de Onafhankelijke Congo-staat omgedoopt tot Belgisch Kongo en het museum tot Museum van Belgisch-Kongo. De bouwwerken werden stilgelegd. Leopold II overleed nog voor de werken uiteindelijk voltooid werden. Het was zijn opvolger Albert I, die het museum op 30 april 1910 opende. Het gebouw bood alle moderne comfort en was een onmiskenbaar architecturaal huzarenstukje. Op 10 maart 1952 werd het museum bij koninklijk besluit omgedoopt tot Koninklijk Museum voor Belgisch-Kongo.

Na de Congolese onafhankelijkheid kreeg het museum de naam Koninklijk Museum voor Midden-Afrika en werd het onderzoeksdomein uitgebreid.

Bij het recente renovatieproject was de belangrijkste uitdaging een beeld te schetsen van het hedendaagse, ontvoogde Afrika in een museumgebouw met een koloniaal verleden, dat voor de renovatie amper vanuit kritische hoek werd belicht. Bovendien was de permanente tentoonstelling ook achterhaald. Kortom een nieuwe invulling drong zich op.

Het beschermde gebouw werd gerenoveerd en gerestaureerd met respect voor de originele, eind 19de-eeuwse bouwplannen, maar werd uitgerust met de modernste technieken. De totale voor het publiek toegankelijke oppervlakte werd opgetrokken van 6.000 naar 11.000 m². De aandacht voor hedendaagse kunst vormde een belangrijk aspect in het renovatieproject.

Tijdens de rondleiding wordt er stilgestaan bij de belangrijkste periode: van de oude heersers tot de geboorte van soevereine staten die vandaag zijn uitgegroeid tot de DRC, Rwanda en Burundi. We buigen ons over de historische gebeurtenissen en de impact ervan maar kijken ook naar de toekomstperspectieven.

Lunch bij Le Zinneke
Sinds 1956 geldt 'Le Zinneke'als een begrip in Schaarbeek; een Belgisch restaurant,aanbevolen door de 'Petit Futé-gids'. We kunnen kiezen uit Stauf Kabernaaie mi Geheus gelak in den haaven tijd (Stoofvlees met Geuze, frietjes en salade), Zalm met Béarnaisesaus en friet of vegetarische groentenlasagna. Als dessert krijgen we Tiramisu met speculaas. Bij de maaltijd kun je 1 glas huiswijn of bier (Jupiler, Camille, Moinette of Blanche), of plat of bruisend water à volonté tot einde hoodgerecht nuttigen, met koffie na. Geef bij het inschrijven je voorkeur van hoofdgerecht mee op aub.

Chocolade!
Op 3 minuten wandelen van het restaurant bevindt zich Concept Chocolate. We zijn er getuige van alle stappen van de handmatige fabricage van chocolaatjes: het smelten van de chocolade, de bereiding van de vulling, het vullen van de schelpen, het ontvormen en het verpakken. Het belangrijkste wordt evenmin vergeten: het proeven!

Bij Concept Chocolate geldt ambachtelijke fabricage, natuurlijke producten, 100 % cacaoboter, respect voor de grote traditie van de Belgische chocolade.

De Azteken verbonden cacao met Xochiquetzal, de godin van de vruchtbaarheid. Zij dronken een cacaodrank, xocoatl, vaak op smaak gebracht met vanille, chilipeper en piment. De drank zou vermoeidheid tegengaan, een resultaat van de cafeïne die een bestanddeel van de cacao is. De Azteken konden niet zelf cacao verbouwen, omdat hun thuisland in de Mexicaanse bergen daarvoor ongeschikt was. Cacao was een luxeproduct dat werd ingevoerd en onderworpen volkoren moesten cacao leveren als deel van hun belasting. Een Spaanse jezuïtische missionaris, Jose de Acosta, die aan het eind van de 16de eeuw in Peru en Mexico woonde, schreef al over het effect. De drank werd onder andere gebruikt aan het hof van keizer Montezuma.

We beseffen dat het na zoveel lekkers misschien weinig aantrekkelijk is, maar om 16.30 uur vertrekken we terug naar Mechelen.

• Praktisch:
Zaterdag 16 november 2019. Vertrek om 9.15 uur met de autocar aan de Zandpoortvest, parking 2.
Voormiddag gegidst bezoek aan het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren. Daarna rijden we naar restaurant ‘Le Zinneke’ voor de lunch aansluitend gegidste rondleiding bij Concept Chocolate.