Let op: Niet-verwarmde musea: aangepaste kleding mee!
Prijs: Leden  € 67, niet-leden  € 70, incl. bus, alle toegangen en gidsen, 2x koffie, lunch en gebak.
Inschrijving: VOLZET - bij Rosina Veyfeyken, rosina@rosina-johan.be of 0470 205 305.
Betaling: na bevestiging inschrijving door overschrijving op rekening BE45 9731 7261 7089 van Cultuursmakers LHE. Uw inschrijving is pas definitief na betaling.

Wie kent niet het beeld van de beroemde Hasselaar op de Guffenslaan, Adriën de Gerlache? Maar wat werd er van zijn beroemde schip, de ‘Belgica’? Door de Britten in 1940 tijdens de Noorse campagne als een munitiedepot gebruikt en vervolgens gezonken door de Duitsers rust het nu op de bodem van een Noorse fjord. Tjokvol springstof, ongenaakbaar. Anders zou het nu, samen met de Mercator en de Askoy II (J. Brel) tot het kruim van het Belgisch maritiem erfgoed behoren.

Maar niet gewanhoopt: sinds 2013 bouwt De Steenschuit met haar doelgroepen aan een replica van de Belgica. Met dit project zet de VZW het Belgisch maritiem erfgoed in de kijker. Tegelijk werpt ze een licht op het leven op de zuidpool, het verloop van die eerste expeditie en de huidige rol van België op de zuidpool. De Steenschuit is een trainingscentrum voor kortgeschoolde langdurig werkzoekenden en een erkende partner van de VDAB. Door de bouw van de New Belgica kunnen deelnemers aan het programma werkervaring opdoen en participeren in een motiverend arbeidsproces met een grote uitstraling. De plannen voor de New Belgica, die in de toekomst als zeiljacht vanuit Antwerpen zal opereren, werden getekend door BVBA Pollux, op basis van oorspronkelijke opmetingen, de vele historische foto's en de eisen van de moderne scheepvaart

In de permanente tentoonstelling kunnen we de odyssee van de Belgica op de voet volgen. We komen alles te weten over de Belgica en de reis van Adriën de Gerlache met de beruchte eerste overwintering op Antartica, want we bezoeken de werf en de tentoonstelling onder leiding van gepassioneerde gidsen, waaronder de hoofdarchitect en bezieler van het project!

Vooraf bekomen we even van de busreis met koffie in een nabijgelegen ‘bruin café’ in de oude steenbakkersbuurt (inbegr.!). Na het bezoek gaat het naar Hemiksem, de Sint-Bernardusabdij. De vrijwilligers van de ‘Heemkring Heymissem’ vergasten ons in hun cafetaria op een witloofroomsoepje en varkenshaasje met mosterdsaus (dranken excl.).

Daarna bezoeken we, met gids, beurtelings in twee groepen het tegelmuseum ‘Gilliot & Roelants dat in de abdij gevestigd is. De andere groep krijgt ondertussen een historische rondleiding in de abdij. Tijdens de wissel: pauze met koffie en gebak (inbegrepen).

De abdij is genoemd naar Bernardus van Clairvaux. De stichting van de abdij, eerst in Vremde (1236) en daarna verhuisd naar Hemiksem (1243), werd mede mogelijk gemaakt door de steun van de hertogen Hendrik I en zijn zoon Hendrik II van Brabant. De abdij werd door paus Urbanus IV bevestigd. Er wordt aangenomen dat de monniken van de abdij nauw betrokken waren bij de ontginning van klei in de Rupelstreek, en dus bij het maken van baksteen. De benaming paepsteen verwijst nog naar de religieuze invloed. Het einde van de 16e eeuw was een woelige periode voor de katholieke clerus in de regio, zodat in 1578 de abdij tijdelijk verlaten werd onder druk van de beeldenstorm. In 1672 brandde de abdij grotendeels af. De huidige gebouwen dateren dan ook uit de 17e en 18e eeuw. De Franse Revolutie hief de orde op, en de kerk van de abdij werd afgebroken. In 1836 kochten de religieuzen dan de Sint-Bernardusabdij in Bornem, en verlieten Hemiksem definitief.

Na gebruik als maritiem hospitaal, gevangenis en militair depot kwam het in 1977 leeg te staan. Sinds 1973 is het gebouw beschermd, en werd door de gemeente aangekocht in 1988. Na een restauratie van de west- en oostvleugel bevinden er zich nu een administratief centrum en serviceflats. In de noordvleugel bevinden zich het heemkundig museum en het tegelmuseum. Dat laatste herbergt ook de beroemde Roberto Pozzo-collectie van de Koning Boudewijn Stichting.

Tussen 1840 en 1940 produceerden ongeveer dertig fabrieken in België tegels die tot in Latijns-Amerika werden uitgevoerd. Een belangrijke fabrikant was Gilliot & Cie, met als belangrijkste ontwerper Joseph Roelants. Het bedrijf telde in 1911 1.588 werknemers, waaronder ook veel vrouwen. Op het hoogtepunt van de activiteiten verlieten elke dag 450.000 tegels het bedrijf. Op de wereldtentoon­stellingen van Brussel in 1935 en 1958 had Gilliot & Roelants een eigen bescheiden paviljoen. Gilliot & Cie was jarenlang de grootste tegelfabrikant op het Europees vasteland.

Einde 1968 kwamen de meerderheidsaandelen in handen van de Koninklijke Sphinx uit Maastricht. Stijgende verliezen in 1974 van dit bedrijf leidden tot een overname door het Britse papierconcern Reed International Ltd. De beslissing om de activiteiten in Hemiksem stop te zetten kwam er op 19 april 1977.